Cortesko Jota

Jotaren erritmoarekin dantzatzen den makil dantza.

Dantza honetan dantzariek tokiz aldatzen dute eta dauden zortzi postuetan dantzatzen dira. Dantzaren garapenak dantzariak banatzen ditu lauko bi taldetan. Dantza zubiekin hasten da, Valsaren antzera. Ondoren “turbina” edo “tumbilla” delako mugimendua egiten da: lau makil dantzarik inguru txiki bat osatzen dute erlojuaren kontrako norabidean jiratzen (eskuin ilarako 1. eta 2a eta ezker ilarako 3. eta 4a); eta gainontzeko lauek kanpoko aldetik zirkulu zentrokide bat osatuz. Elkar gurutzatzen direnean, jo egiten dute makilekin musikaren erritmora. Mugimendu hau bukatzen denean, “gurutzea”(Barandiaranek katea deitzen dio) batek aldarazten du bi ilaren zentzua berriro beraien tokira itzultzeko eta, ondoko eta aurreko dantzariarekin jo eta gero, tokiz aldatzen dira. Lehendabiziko toki aldaketa hori muturrekoen artean eta barnekoen artean egiten da. Hau guztia errepikatzen da dantzari bakoitza bere hasierako tokira itzuli arte.

Barandiaranek bestelako azalpena egiten du bere 1990eko lanean. Kontutan izan behar da bere deskribapen 1960etan egin zen aldaketaren aurrekoa dela. Alde batetik dio “ez du Urrats berezirik” (Barandiaran, 1990; 182), “dantzatzea” zerbait berri denaren albistea emanez. Oraingo jotan, beste aldetik, zubiei dagozkien (Barandiaranek arkuak deitzen die) esaldi musikal eta koreografiko bakoitzean bost kolpe ematen dira makilekin: lehendabiziko biak dantzari bakoitzak makil banarekin (eskuinean daramanarekin) eta zubiaren azpian, eta hurrengoak bi makilak gurutzatuta, batera. Barandiaranek dio dena makil batekin bakarrik egiten zutela: “Beti eskuin eskuarekin jotzen dute, ezkerra eroria dutela” (Barandiarán, 1990; 182). Gainera, hirugarren kolpea zubiaren azpian ematen da.