BAKAIKUKO ZORTZIKOA

Dirudienez, festa giroan dantzatu ohi zen Bakaikuko herriarekin lotutako ospakizun orotan ( Kintotan, Santa Ageda eguneko ondorengo asteburuan, Santa Marinako erromerian, Aste Santuaren arabera, herriko festetan, uztailaren 25 Santio egunean,…) Gaur egun ordea, soilik festetan dantzatzen da. 1948-1950 urte inguruan dantzatzeari utzi zitzaion, zaharrenek dantzatzeari utzi baitzioten pixkanaka eta atzetik zetozenek, garaiko egoera medio, ez baitzuten ikasi. Garai hartan, soilik gizonezkoek, adin guztietako gizonek, dantzatzen zuten eta emakumezkoek soilik noizbehinka gonbidatu gisa dantzatzen zuten ezohiko gauza bat bezala, zortzikoa dantzatzen zuen gizona laguntzen. Dantza belaunaldiz belaunaldi transmititzeko modua, kopiatzearena izan da, gazteenek euren zaharrak imitatuz ikasten zuten. Dirudienez, Urbasara, bargarako bidean animaliengana igotzen zirela dantzatzen egiten zuten, hori baitzen entsaiatzeko zuten unea. Urte osoan zehar mendira igotzen zirenean praktikatzen ibiltzen ziren gerora ospakizun eguna heltzerakoan euren dohaiak erakusteko asmoz. Nolabaiteko desafio bat suposatzen zuen eta, hori dela eta, bakoitzak modu batez dantzatzen zuen. Ezberdintasun horrek berreskuratua izan zenetik leundu diren arren, garai hartan dantzaren parte ziren.   Gerora, 1982.urte inguruan berreskuratua izan zen eta badira garai honekin lotzerik ditugun bi berrikuntza. Alde batetik, partaideen adinari dagokionez, berreskuratua izan baino lehen, adin guztietako gizonezkoek dantzatzen zuten. Baina berreskuratua izan ondoren, mutil eta neska gazteek dantzatu izan dute, garai batean kintoetan ere dantzatzeak utzitako arrastoaren ondorio dela esan genezake.  Bestetik, dantzaren partaideen sexuari dagokionez, neskak zortzikoaren ohiko partaide bihurtu ziren, dantza galdu aurreko ohiturarekin (soilik gizonezkoek dantzatzearekin) amaituz. Posible da garai honetan katea egiteko zapien erabileraren jatorria kokatzea, gizonezkoek soilik dantzatzen zutenean ez baitziren erabiltzen.

Beraz, dantzak gizartearekin bat aurrera egin duela esan genezake, hasiera batean bikoteak bi gizonez zeuden osatuak, gerora emakumezko eta gizonezko batek osatu zuten gaur egun arte mantendu izan dena. Hala ere, aipatzekoa da gaur egun bikote mistoa ohikoena izan arren, bikotea bi neskez edo bi mutilez ere osa daitekeela.

Dantza gauzatzen den leku fisikoa ere aldatu izan da denborarekin. Lehen ospakizunak erlijioarekin estuki loturik zeuden, eta dantza ospakizun horien baitan garatzen ziren. Gaur egun ordea, dantzatzeak ez du zertan erlijioarekin loturik egon behar. Hori dela eta, festetan San Juan Bautista elizaren atean, San Juan Bautista plazan ez da dantzatzen eta Santio baselizatik Santio plazarainoko kalejira ere ez da gauzatzen.

Azkenik aipatzekoa da garai batean dantza selektiboa zela. Hau da, Bakaikuko Zortzikoa dantzatu ahal izateko ohorezko pertsonak edo, gutxienez, gaizki ikusirik ez zeuden pertsonak behar zuten izan. Testuinguru horretan, gaur egun dantzan hasi baino lehen egin ohi den zubia, garai batean eskatzen zen baldintza horren hondarra dela esan genezake. Zubi horren funtzioa ustez merezi ez zuen hura kanporatzea zen. Zubia aurrekoek egiten zuten eta egokia ez zena zubi azpitik igaro behar zela, eten egiten zuten eta pertsona hori dantzatu gabe gelditzen zen.