Lesakako ezpata dantza aipatzen ari garelarik, herriko festeetako lehendabiziko eguneko goizean egiten diren dantzez ari gara. Ezpata dantza izena badu, baina ez dira ezpatak erabiltzen makilak baizik. Lesakako Ezpata dantzako dantzak lau dira eta leku eta momentu ezberdinetan egiten dira: Makil gurutze, Zeharkakoa, Zubigainekoa eta Bandera arboltu).
Ez da hau daukaten izen bakarra, beste izen batzuekin ere bai dira ezagunak: Jostaketa dantzak, kalapita dantzak edota joku dantzak. Irri dantza izendapenarekin parte hartzaileen eta ikusleen libertimendua helburu duten dantzak ezagutzen ditugu. Dantza hauek testuinguru informaletan dantzatzen ohi ziren: tabernan, etxean edota lan egin ondoren. XX. mendearen hasieran hasi ziren galtzen eta beraien abantzu erabateko desagerpena mende horren hirugarren hamarkadan gertatzen da.
Lesakako Agurra