Zortzikoaren ondoren Azeri dantza dantzatzen da. Zortzikoan soka egiteko erabili diren zapiak biltzen dira eta bikoteak bereizten dira: dantzari guztien artean borobil handia egiten da baina mutilek borobil erdia osatzen dute (udaletxeari aurre emanez) eta neskek bertze erdia (udaletxeari bizkar emanda), mutilen lerroaren bazterretan atzeskua eta aitzineskua daudela. Posizio horretan hasten da dantza. Aitzineskua eta bere bikotea plazaren erdira ateratzen dira musikaren erritmora salto batzuk eginez. Behin plazaren erdian porrusalda berezi bat egiten dute eta bukatzen dutenean, zirkuluaren kontrako aldera jotzen dute lehen aipatu salto horiek eginez. Salto hauek egiten direlarik, gainontzeko dantzariak ere egiten dituzte, baina hauek posizio berria lortzeko: mutilen kasuan bere ezkerrean zegoen mutilarena okupatzeko eta nesken kasuan beren eskuinean zegoenarena. Modu horretan beti dago bikote bat plazara ateratzeko posizioan.
Antonio goiak eman zuen deskribapena konplexuagoa da:
Asheri-dantza:
Terminado el zortziko están todos los bailarines en una fila.- Los much...irakurri gehiago
Terminado el zortziko están todos los bailarines en una fila.- Los muchachos salen andando todos de frente hasta colocarse así [marrazki batean dantzariek elipse antzeko bat osatzen dute zeinean mutilak alde batean dauden eta neskak bertzean aurrez aurre]. Tocan los txistus la música y al llegar [anotazio musikala] el bailarín numero 1 acercándose al centro (x) hace una tijera. Vuelve la música al principio y baila (él sólo) como en la primera parte de fandango ladeándose hacia la derecha e izq.: al llegar a [anotazio musikala] da un salto en el aire hacia la derecha, vuelta entera hasta colocarse mirando a las chicas como estaba; luego [anotazio musikala] da otro salto de la misma clase pero por la izquierda. Sigue bailando como en la jota a derecha e izq. da nuevamente los dos saltos indicados y en el centro hace tres saltos (sin dar vuelta) cruzando en el aire los pies. En el último salto se ladea un poco a la derecha para dar paso al 2º bailarín que hace la tijera cuando el primero ha dado el último salto.- El primer bailarín se coloca junto al último. El 2º y todos los demás hacen los mismos saltos y vueltas y se van colocando de forma que queden en diagonal con sus compañeras para bailar el fandango
[Azeri-dantza:
Zortzikoa amaituta dantzari guztiak daude ilara batean.- Mutilak oinez irteten dira, denak aurrez aurre jarri arte [marrazki batean dantzariek elipse antzeko bat osatzen dute zeinean mutilak alde batean dauden eta neskak bertzean aurrez aurre]. Txistuek musika jotzen dute eta [anotazio musikala] heltzean 1. dantzariak (x) guraize bat egiten du. Musika hasierara itzuli eta (berak bakarrik) dantzan egiten du, fandangoaren lehen zatian bezala, eskuinerantz eta ezkerrerantz mugituz: [anotazio musikala] ra iristean, jauzi bat egiten du airean eskuinerantz, buelta osoa ematen du neskei begira jarri arte; gero [anotazio musikala] klase bereko beste jauzi bat egiten du, baina ezkerretik. Dantzan jarraitzen du, jotan bezala, eskuinera eta ezkerrera, adierazitako bi jauziak egiten ditu berriro, eta erdian hiru jauzi egiten ditu (jiratu gabe) oinak airean gurutzatuz. Azken jauzian eskuinera egiten du pixka bat, eta bigarren dantzariari ematen dio bidea. Dantzariak guraizea egiten du lehenengoak azken agurra eman duenean.- Lehenengo dantzaria azkenaren ondoan jartzen da. Bigarrenak eta gainerako guztiek jauzi eta bira berberak egiten dituzte, eta beren lagunekin diagonalean geratzeko moduan jartzen dira, fandangoa dantzatzeko] (Goya, 1942)
1975ko deskribapenak honi segitzen dio. Lehenbiziko dantzaria korroaren erdira ateratzeko zehazten du:
Toca el txistu sólo y cuando llega al compás (1) con un paso y una tijera se “planta” en el centro (x) y baila, solamente él, mirando a las chicas con un paso como el del txakarrankua, pero un poco libre [Txistuak bakarrik jotzen du, eta (1) konpasera iristen denean pauso batekin eta guraize batekin erdian (x) jartzen da eta berak bakarrik egiten du dantza, txakarrankuarena bezalako pauso batekin neskei begira, baina pixka bat libre] (Goya, 1975, 6.o.)
Goiak, noiz behinka, Ezpata dantzaren pausoak hartzen ditu deskribatzeko oinarri gisa edo bidexidor gisa. Ezpata dantza «Gure Txokoa» Dantza Taldeak bere emankizunetan dantzatzen zituen dantzetako bat zen eta bertze kuadernotxo batean ere deskribatzen du Goiak.
Plazaren erdira sartzeko mugimendua «argi» geratu bada, plazatik irtetekoa modu zehatzagoan adierazten du 1975ko deskribapenean:
Da otra vez esos dos mismos saltos (antes de hacer esos saltos hay un saltito de preparación en cada uno de ellos) y continúa con los pasos de fondo del asheri-dantza. [anotazio musikala zeinean hiru salto egiteko indikazioa ematen den]. Al llegar a los compases, arriba indicados, da el dantzari un primer salto (sin dar la vuelta) cruzando un poco los pies, en el mismo centro en que está bailando; luego da otros dos saltos ladeandose al caer hacia la derecha, para con el último brinco colocarse en el último lugar de la fila de los chicos.- Es decir con los dos últimos saltos ha ocupado el lugar opuesto, dentro de las fila de los chicos, al que tenía al iniciar el número de este baile.- A la vez que el primer dantzari ha dado el tercero de los salto todos los demás bailarines dan un pequeño salto a su izquierda, para ocupar el lugar que su compañero de la izquierda tenía y dejar lugar al dantzari que termina de baile el asheri.
Asímismo el segundo bailarín, a la vez que el primero da el último salto, con una tijera, previo un disimulado paso, se presenta en medio (x) y repite y baila lo que hizo el primero
[Berriz ere bi jauzi horiek egiten ditu (jauzi horiek egin aurretik, horietako bakoitzean prestaketa-jauzi bat dago) eta azeri-dantzaren pausoekin jarraitzen du. [anotazio musikala zeinean hiru salto egiteko indikazioa ematen den]. Goian adierazitako konpasetara iristean, dantzariak lehen jauzi bat egiten du (buelta eman gabe) oinak pixka bat gurutzatuz, dantzan ari den tokian; gero, bertze bi jauzi egiten ditu, erortzean eskuinerantz alderatuz, eta azken brinkoarekin mutilen ilararen azken lekuan jartzen da. Hau da, azken bi jauziekin mutilen errenkadaren barruan dantza hastean zeukanaren kontrako tokia hartu du.- Lehenengo dantzariak hirugarren jauzia ematearekin batera, bertze dantzari guztiek jauzi txiki bat egiten dute bere ezkerrera, ezkerreko lagunak zuen lekua betetzeko eta azeria dantzatzen amaitzen duen dantzariari lekua uzteko.
Era berean, bigarren dantzaria, lehenbizikoak azken jauzia egiten duen bitartean, guraize batekin, urrats disimulatu baten ondoren, erdian agertzen da (x), eta lehenengoak egindakoa errepikatu eta dantzatzen du] (Goya, 1975, 6.o.)
Eta gehitzen du Goiak:
En el asheri cada bailarín debe darle cierta personalidad a su dantza, sin dejar de hacer los saltos que se indican [Asherian, dantzari bakoitzak nolabaiteko nortasuna eman behar dio bere dantzari, adierazten diren jauziak egiteari utzi gabe] (Goya, 1975, 7.o.)
Dantza hau dantza ziklo honi dagokio:
BERAKO AURRESKUA
Ziklo hau osatzen duten beste dantza batzuk:
Sarrera
1. Mutil dantza
2. Mutil dantza
Agurra
Lehenbiziko Zortzikoa
Bigarren Zortzikoa
Fandagoa
Porrusalda
Biribilketa
